Μεθοδολογία
Μεθοδολογία Υλοποίησης του Έργου
Α) Οι ισοτοπικές μελέτες των αρχαίων υλικών θα συγκριθούν με τις ισοτοπικές μετρήσεις των
πρώτων υλών και θα προσδιοριστούν οι χώροι προέλευσης των υλικών. Αυτό θα παρέχει την κρίσιμη
πληροφορία στους συντηρητές
για το ποια υλικά είναι τα κατάλληλα στις εργασίες αποκατάστασης. Η
μελέτη του αρχαιοκλίματος θα δώσει πληροφορίες της συσχέτισης του με την διάβρωση των υλικών.
Αφού τα υλικά θα έχουν αναγνωριστεί, θα επιλεγούν δομές διαφορετικών χρονολογικών περιόδων αλλά
με υλικά ίδια προέλευσης και θα μοντελοποιηθεί η διάβρωσή τους συναρτήσει της ηλικίας τους αλλά
και των εκάστοτε κλιματικών συνθηκών. Το όλο εγχείρημα είναι εφικτό επίσης λόγο της δυνατότητας
μελέτης του πορώδους σε υγιή υλικά προερχόμενα από τις προσδιορισμένες θέσεις των «αρχαίων»
λατομείων. Η καταγραφή της αλατότητας στις δομές θα προσδιορίσει την προέλευσης της υγρασίας και
θα κατευθύνει τις δράσεις για την κατάλληλη αντιμετώπισή της.
Β) Το πολυεργαλείο εκτός από της δυνατότητες προβολής που θα έχει
για την τρισδιάστατη
εμφάνιση του χώρου θα αποδίδει και την κατάσταση διάβρωσης, τις κλιματικές συνθήκες και την ύπαρξη
βιολογικών επιθεμάτων με χρωματικούς κώδικες. Το προσωπικό του φορέα θα έχει την δυνατότητα με
μια ματιά να έχει άμεση αντίληψη του χώρου αλλά και τις κρισιμότητας επιλεγμένων δομών. Επιπλέον
στο πολυεργαλείο θα είναι ενσωματωμένο το εμπειρικό μοντέλο διάβρωσης και θα έχει δυνατότητα
προβολής της εκτιμώμενης πορείας του ρυθμού διάβρωσης των επιλεγμένων δομών. Αυτό θα αποτελεί
και την βάση
των συμβουλευτικών διεργασιών συντήρησης και του προτεινόμενου χρονοδιαγράμματος
που θα παρέχει το λογισμικό.
Γ) Η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου θα επιτευχθεί μέσα από εφαρμογές αφηγημάτων (που
θα αντλούν πληροφορίες από τα επιστημονικά αποτελέσματα του
έργου) σε τρισδιάστατος χώρο, οι
οποίες θα δημιουργούνται από την αντίστοιχη πλατφόρμα που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο του έργου.
Οι εφαρμογές αυτές θα εκτελούνται σκοπεύοντας σε μία ολοκληρωμένη εμπειρία εμβύθισης σε VR
Headsets, ώστε οι χρήστες να μπορούν
να διερευνήσουν το εικονικό περιβάλλον και να είναι σε θέση να
αλλάξουν την οπτική τους γωνία χωρίς δυσκολία.
Επιπλέον, στα πλαίσια του έργου θα κατασκευαστεί α) βιοθάλαμος επεξεργασίας και
καθαρισμού των αρχαίων οστών, β) συσκευή ελέγχου επιφανειακής διάβρωσης τα οποία θα
καταχωρηθούν με πατέντα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες αρχαιολογικές θέσεις
και για καθαρισμό άλλων εκθεμάτων διαφορετικών υλικών με μικρές μόνο τροποποιήσεις.
Μοντέλο Διάβρωσης
Για την ανάπτυξη του μοντέλου προσομοίωσης διάβρωσης των αρχαιολογικών δομών, θα γίνει μελέτη των σημερινών περιβαλλοντικών συνθηκών αλλά και του παλαιοκλίματος που επικρατούσε στην περιοχή. Για την καταγραφή των σημερινών περιβαλλοντικών συνθηκών θα εγκατασταθεί δίκτυο αισθητήρων που θα καταγρά φει επαναληπτικά τις περιβαλλοντικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία, κα), ώστε να παρακολουθείται η εξέλιξη της διάβρωσης. Θα αναπτυχθεί πρωτότυπη μεθοδολογία βίο – μόλυνσης για τη χαρτογράφηση της γονιδιακής ταυτότητας των βακτηριακών πληθυσμών που αποικούν σε αρχαιολογικούς χώρους και ευθύνονται για την αλλοίωση τους. Για τον προσδιορισμού της επιφανειακής διάβρωσης θα αναπτυχθεί πρωτότυπη – μη καταστρεπτική – φορητή συσκευή ελέγχου επιφανειών που θα εφαρμόζει επιφανειακά κύματα και θα καταγράφει την απόκριση της σε αυτά για να προσδιοριστεί το βάθος της επιφανειακής διάβρωσης και τυχόν διαστρωματώσεων (πλήθος και βάθος κάθε στρώματος). Για την καταγραφή του παλαιοκλίματος που επικρατούσε στην περιοχή θα γίνουν μελέτες προέλευσης των υλικών των αρχαίων κατασκευών μέσω ανάπτυξης νέας ολοκληρωμένης Ισοτοπικής Γεωλογίας και Ανθρωπολογίας, η οποία θα συσχετίσει τους κλασσικούς ιχνηθέτες με νέα ισότοπα του των δομικών λίθων, των αρχαίων οστών και των σπηλαιοθεμάτων, για πρώτη φορά εφαρμόσιμα διεθνώς. Οι νέοι ισοτοπικοί δείκτες των ανθρώπινων οστών/δοντιών θα ανιχνεύουν το γεωπεριβάλλον στο οποίο ζούσαν, ενώ η ανάλυση του DNA θα εξάγει πληροφορίες για την καταγωγή του ατόμου. Η ισοτοπική ανάλυση των σπηλαιοθεμάτων θα συμβάλει στη ανασύσταση του παλαιοκλίματος, ενώ οι νέοι ισοτοπικοί ιχνηθέτες θα εφαρμοστούν στα λίθινα του αρχαιολογικού χώρου για να ανιχνευθούν τα λατομεία προέλευσης των δομικών λίθων. Θα κατασκευαστεί πρότυπος βιοθάλαμος για τη συγκέντρωση δειγμάτων τα οποία θα καθαρίζονται και θα ψύχονται σε υγρό άζωτο. Η ψύξη θα διευκολύνει την ομοιόμορφη κονιορτοποίηση των δειγμάτων και θα μειώνει δραστικά την απαιτούμενη ποσότητα του δείγματος για ανάλυση. Θα παρέχεται η δυνατότητα αποστείρωσης με χρήση ακτινοβολίας UV, ενώ ο χειρισμός των λειτουργιών θα γίνεται με τρόπο εύχρηστο και ασφαλή.Ψηφιακή Τρισδιάστατη Γεωχωρική Πλατφόρμα
Η χρήση καμερών βάθους με τεχνικές φωτογραμμετρίας θα συμβάλει στη τρισδιάστατη (3Δ) αναπαράσταση του αρχαιολογικού χώρου και των λίθινων δομών, ενώ η διάθεση φυσικοχημικών και ισοτοπικών δεδομένων θα συμβάλει στην παραγωγή ρεαλιστικών υφών αναπαράστασης της διάβρωσης, μόλυνσης, κα. Για την 3Δ απόδοση του μοντέλου του αρχαιολογικού χώρου, θα ενσωματωθεί το διεθνές πρότυπο CityGML, το οποίο υποστηρίζει 3Δ γεωμετρία και τοπολογία και την αναπαράσταση των αντικειμένων ως οντότητες με πλήθος πληροφορίας (μετρήσεις, γεωμετρία, κα). Η διάθεση περιβαλλοντικών δεδομένων και ισοτοπικών μετρήσεων, θα επιτρέψουν την παραγωγή μοντέλων μέσω τεχνικών βαθιάς μάθησης για τη προσομοίωση της διάβρωσης των δομών ενώ ενέργειες συντήρησης θα προτείνονται βάσει του ρυθμό διάβρωσης. Θα αναπτυχθεί αλγόριθμος για την αυτόματη σύνθεση ολοκληρωμένου κειμένου κατανοητού από τους χρήστες που θα ενσωματωθεί στο σύστημα εικονική ξενάγησης. Η πλατφόρμα της εφαρμογής θα είναι εγκατεστημένη σε έναν εξυπηρετητή με λειτουργικό σύστημα GNU/Linux, ενώ για την αποθήκευση και διαχείριση των δεδομένων θα χρησιμοποιηθεί το σύστημα PotsgreSQL με την χωρική επέκταση PostGIS. Επιπλέον, το σύστημα θα είναι ενιαίο και θα δίνει διαφορετικά δικαιώματα πρόσβασης στις διάφορες κατηγορίες χρηστών (επισκέπτης, επιστήμονας). Η εφαρμογή θα λειτουργεί μέσω ενός φυλλομετρητή ιστοσελίδων σε όλες τις πλατφόρμες (Windows, Android). Θα υπάρχει η δυνατότητα εξαγωγής όλων των δεδομένων σε διάφορες μορφές αρχείων (διαγραμμάτων, εικόνων). Για την ανάπτυξη της πλατφόρμας ευφυούς αφήγησης ιστοριών (storytelling) σε 3Δ περιβάλλον θα χρησιμοποιηθεί η μηχανή δημιουργίας παιχνιδιών Unity3D και θα υποστηρίζει διάφορα συστήματα εικονικής πραγματικότητας (Oculus, HTC).Το έργο Παλίμψηστο υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης Εθνικής Εμβέλειας: «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ Β’ ΚΥΚΛΟΣ»
και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ).
Το έργο ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2021 και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Νοέμβριο του 2023.
Επικοινωνία
- Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” Αγία Παρασκευή 15341, Αττική, Ελλάδα
- e.dotsika@inn.demokritos.gr
- (+30) 2106503305